Όλοι οι Έλληνες που έφτασαν στη Γη της Επαγγελίας στις 11 Απριλίου 1890 έπρεπε να περάσουν από το νησί Έλις, το οποίο είχε γίνει σταθμός ελέγχου των μεταναστών για τις αφίξεις στη Νέα Υόρκη μετά την ημερομηνία αυτή.
Από εκεί πέρασαν 12.000.000 εκατομμύρια νεοαφιχθέντες μετανάστες. Ενδεικτικά, έχει υπολογιστεί ότι περίπου το 40% όλων των σημερινών πολιτών των ΗΠΑ είχε έναν τουλάχιστον πρόγονό του στο νησί Ellis. 3.500 πέθαναν εκεί, μέχρι να αποφασιστεί αν θα περάσουν ή όχι.
Έως τις αρχές του 17ου αιώνα ονομαζόταν Γκαλ και το 1603, όταν ο τοπικός κυβερνήτης το αγόρασε από τους Ινδιάνους το μετονόμασε σε Oyster Island. Λίγο καιρό αργότερα, αγοράστηκε από τον Samuel Ellis. Από το 1892, ως Ellis Island, ξεκίνησε τη λειτουργία του ως κέντρο υποδοχής μεταναστών και συνέχισε μέχρι το 1954.
Σχεδόν όλοι οι μετανάστες στις Ηνωμένες Πολιτείες περνούσαν από το λιμάνι της Νέας Υόρκης, ρίχνοντας πρώτα μια ματιά στο Άγαλμα της Ελευθερίας, ακριβώς έξω από το νησί, αν και υπήρχαν και άλλα αντίστοιχα σημεία στις ΗΠΑ, όπως η Βοστώνη, η Φιλαδέλφεια, η Βαλτιμόρη, το Σαν Φρανσίσκο και η Νέα Ορλεάνη.
Οι Έλληνες που περνούσαν από το νησί Έλις ένιωθαν ένα μείγμα ελπίδας και φόβου: ελπίδα ότι θα έβρισκαν μια καλύτερη ζωή στην Αμερική και φόβο ότι θα έπρεπε να ζήσουν σε έναν άγνωστο κόσμο που δεν θα ήταν απαραίτητα φιλόξενος απέναντί τους.
"Στο λιμάνι της Νέας Υόρκης μας έβαλαν σε καραντίνα για μια μέρα και μετά μας πήγαν στο νησί Έλις", είπε η Ευτέρπη Δουκάκη. "Εκεί μας μεταχειρίστηκαν σαν πρόβατα για να μας εξετάσουν... φοβηθήκαμε όλοι ότι δεν θα μας έβρισκαν απολύτως υγιείς και θα μας γύριζαν πίσω. Ο πατέρας μου αποκαλούσε το νησί "το νησί των δακρύων και του φόβου"". Αυτές είναι οι αναμνήσεις της Ελληνίδας μετανάστριας Ευτέρπης Δουκάκη όταν έδωσε συνέντευξη στην εκπομπή "Ρεπορτάζ χωρίς σύνορα" της ελληνικής τηλεόρασης.
Μια νέα ευκαιρία για τον ελληνικό λαό
Μεταξύ του 1892 και του 1924, περισσότεροι από μισό εκατομμύριο Έλληνες πέρασαν από την εισαγωγή μεταναστών στο Ellis Island και υπολογίζεται ότι σχεδόν οι μισοί από αυτούς επέστρεψαν στην Ελλάδα κάποια στιγμή αργότερα. Πολλοί Αμερικανοί δεν φάνηκε να τους συμπαθούν στην αρχή, με προσβολές όπως "λιγδιάρηδες" και "βρωμοέλληνες" να εκτοξεύονται σε μερικούς από τους νεοαφιχθέντες.
Στο Νότο, οι Έλληνες έγιναν στόχος ακόμη και της Κου Κλουξ Κλαν
Ό,τι κι αν τους συνέβαινε στη συνέχεια, οι περισσότεροι από τους Έλληνες μετανάστες που έφτασαν στο Ellis Island αισθάνονταν ευτυχείς που βρίσκονταν εκεί. Η υπόσχεση μιας καλύτερης ζωής ήταν ισχυρότερη από τις δυσκολίες που ήξεραν ότι θα αντιμετώπιζαν μπροστά τους. "Είδα πολλά δάκρυα χαράς. Είδα δάκρυα λύπης", αφηγείται η Δούκισσα Παπαδάκη στο Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα.
Στη συνέχεια, υπήρχαν οι ιατρικές εξετάσεις. Όταν υπήρχαν ενδείξεις ασθένειας, οι γιατροί έγραφαν με κιμωλία ένα γράμμα στο παλτό του ατόμου και το έστελναν για επιπλέον εξετάσεις.
Το γράμμα ήταν μια γρήγορη διάγνωση. Για παράδειγμα, το Ν σήμαινε τον αυχένα, το Η την καρδιά και το Χ την παράνοια και την ψυχική ασθένεια.
Σε περίπτωση διάγνωσης σοβαρής νόσου διενεργούνταν πιο διεξοδικές έρευνες. Σε αυτές τις περιπτώσεις, απαγορευόταν η είσοδος στις Ηνωμένες Πολιτείες και οι μετανάστες στέλνονταν πίσω. Πολλοί παρέμειναν στο νησί για πάνω από μία εβδομάδα μέχρι να ακούσουν την ετυμηγορία για την υπόθεσή τους.
Έγκυες γυναίκες κρατούνταν στο νησί, ώστε τα παιδιά τους να μην γεννηθούν στην ίδια την Αμερική και έτσι να αποκτήσουν την υπηκοότητα. Περισσότερα από 350 παιδιά γεννήθηκαν στο νησί.
Οι γιατροί εργάζονταν σε ομάδες των δύο ατόμων και χρησιμοποιούσαν το σύστημα των "έξι δευτερολέπτων". Εκείνη την εποχή, θεωρήθηκε ότι ένας έμπειρος ειδικός μπορούσε να προσδιορίσει τη συνολική κατάσταση της υγείας ενός ατόμου μετά από εξέταση για μόλις έξι δευτερόλεπτα. Αν όλα φαίνονταν επαρκή, όπως συνέβαινε στις περισσότερες περιπτώσεις, στους μετανάστες παραδιδόταν το πολυπόθητο χαρτί που τους επέτρεπε να παραμείνουν.
Νησί Έλις: Εκεί που "βάφτιζαν" τους νέους πολίτες των ΗΠΑ
Στο Ellis Island, πολλοί μετανάστες έλαβαν νέα ονόματα και νέες ταυτότητες. Εάν οι κρατικοί υπάλληλοι που εργάζονταν σε ένα νησί δεν μπορούσαν να προφέρουν ένα όνομα ή θεωρούσαν ότι ο μετανάστης θα αντιμετώπιζε δυσκολίες με τα αρχικά του ονόματα, τους έδιναν νέα, πιο σύντομα, "αμερικανοποιημένα" ονόματα.
Όταν το νησί άνοιξε τις πύλες του, υπήρξε μια σημαντική αλλαγή στη μετανάστευση προς την Αμερική. Οι αφίξεις από τη βόρεια και δυτική Ευρώπη (Γερμανία, Ιρλανδία, Βρετανία και σκανδιναβικές χώρες) μειώθηκαν και έφταναν όλο και περισσότεροι μετανάστες από τη νοτιοανατολική Ευρώπη.
Μεταξύ αυτής της νέας γενιάς μεταναστών ήταν πολλοί Εβραίοι, Ιταλοί, Έλληνες, Πολωνοί, Ούγγροι, Τσέχοι, Σέρβοι και Σλοβάκοι, καθώς και πολλοί μη Ευρωπαίοι από τη Συρία, την Τουρκία και την Αρμενία. Όλοι ήλπιζαν σε μια καλύτερη ζωή στη "Γη της Επαγγελίας", μακριά από τον πόλεμο, την πείνα και τις διώξεις.
Το νησί σταμάτησε να είναι το πρώτο σημείο για τους μετανάστες για τη Νέα Υόρκη το 1954. Υπολογίζεται επίσης ότι περίπου το 40% όλων των σημερινών πολιτών των ΗΠΑ είχαν τουλάχιστον έναν πρόγονο που πέρασε από το Ellis Island.
Αφού το Ellis Island έκλεισε το μεταναστευτικό του κέντρο, οι υποψήφιοι μετανάστες στις Ηνωμένες Πολιτείες περνούσαν από τα αντίστοιχα προξενεία για τις διαδικασίες μετανάστευσης. Τώρα, το Ellis Island έχει αποκατασταθεί πλήρως και λειτουργεί ως μουσείο, το οποίο αφηγείται την εμπειρία των μεταναστών.
Ας μην ξεχνάμε λοιπόν ποια ήταν η εμπειρία των προγόνων μας όταν έγιναν εκείνοι μετανάστες.
-
Με πληροφορίες από το Greek Reporter και το Flash
Ακολουθήστε το Womantoc στο Instagram
